Gospodarka o obiegu zamkniętym (ekonomia cyrkularna) polega na ponownym użyciu i recyklingu produktów tak długo, jak to jest możliwe. Zamknięty obieg materiałów ogranicza do minimum odpady, ponieważ surowce można wykorzystać ponownie. Z tych wzorców czerpie również architektura i budownictwo. W wielu obiektach stosuje się materiały z odzysku, a jednocześnie buduje się nowe budynki w sposób umożliwiający powtórne wykorzystanie ich elementów. Na świecie wciąż rośnie zapotrzebowanie na surowce, dlatego konieczne jest rozsądne gospodarowanie ograniczonymi zasobami.
Funkcjonowanie gospodarki o obiegu zamkniętym nie tylko ogranicza zużycie surowców, ale poprzez zmniejszenie ich wydobycia przyczynia się do spadku zużycia energii i emisji CO2. Umożliwia dalszy rozwój i wzrost gospodarczy, który nie jest obarczony nadmierną konsumpcją zasobów i zanieczyszczeniem środowiska.
W ekonomii cyrkularnej mamy dwa możliwe schematy obiegu materiałów: techniczny i biologiczny. Obieg techniczny dotyczy materiałów wysoko przetworzonych, obieg biologiczny - materiałów naturalnych.
Ochrona środowiska naturalnego
Budownictwo jako gałąź przemysłu rocznie generuje 1,3 miliarda ton stałych odpadów w skali globalnej 1. Odpowiada też za emisję znacznych ilości gazów cieplarnianych. Celem stosowania ekonomii cyrkularnej w budownictwie jest zmiana schematu linearnego “weź – zużyj – wyrzuć”. Zamknięcie tego obiegu powoduje zmniejszenie pozyskiwania surowców ze środowiska, a zamiast utylizacji – utrzymanie materiałów w obiegu jak najdłużej. Tym samym podnosi się ich wartość. Taka ewolucja oczywiście nie od razu będzie możliwa. Do nowych zasad musi dostosować się rynek produktów i samych materiałów budowlanych, konieczne są zmiany w metodach zbiórki odpadów, produkcji i łańcuchach dostaw, które teraz będą tworzyły sieć powiązań pomiędzy producentami, dostawcami i odbiorcami.
Skarb w budynku
Wykorzystanie ekonomii cyrkularnej w budownictwie i architekturze to nie tylko ochrona środowiska i zmniejszenie śladu węglowego. Budynki wykonane z surowców przeznaczonych do odzysku mają większą wartość. Są wykorzystywane zgodnie ze swoim przeznaczeniem, a jednocześnie stanowią bank materiałów, które można odzyskać. Wraz z nimi wracają pieniądze zainwestowane w budowę. Warto podkreślić, że najczęściej odzyskiwanym materiałem w budownictwie jest drewno. Przy odpowiedniej konserwacji jest bardzo wytrzymałe, a sam budynek długo opiera się procesom starzenia.
Materiały do recyklingu
Odzyskiwanie materiałów budowlanych i ponowne ich stosowanie ma długą historię. Odbywało się to głównie w przypadku niskiej dostępności surowców lub ze względów prestiżowych. Przykładem jest Łuk Konstantyna w Rzymie z 315 roku n. e. Do jego budowy użyto elementów z innych łuków triumfalnych, nie miało to na celu znieważenia, czy też pozbawienia czci, wręcz odwrotnie podkreślało dokonania poprzedników cesarza 2.
Współczesnym przykładem budynku cyrkularnego, czyli obiektu stworzonego w myśl zasad gospodarki o obiegu zamkniętym, jest m.in. budynek Circl znajdujący się przy głównej siedzibie banku w Amsterdamie. Ten trzypiętrowy obiekt należący do ABN AMRO jest zbudowany głównie z drewna. Na jego ścianach i dachu znajdziemy ponad 500 paneli słonecznych i bujną roślinność, a np. okna wyjęto z przeznaczonego do rozbiórki biurowca. Drewniana podłoga Circl pochodzi z baru jednego z klubów piłkarskich, a wygłuszenie dźwięków i ocieplenie ścian budynku było możliwe dzięki 16 tysiącom par jeansów z wysłużonych ubrań firmowych pracowników ABN AMRO 3.
Dom R128 w Stuttgarcie to kolejny budynek cyrkularny zbudowany z modularnych elementów, które pozwalają na szybki montaż, demontaż i łatwiejszy całkowity recykling budynku w przyszłości. Ciekawym przykładem obiektu zbudowanego w ramach gospodarki cyrkularnej jest również Villa Welpeloo w Enschede w Holandii. Ten budynek składa się w 60% z materiałów wtórnych, będących w większości odpadami poprzemysłowymi z lokalnych przedsiębiorstw w promieniu 15 kilometrów 4.
Adaptowanie starych budynków na lokale mieszkalne to również rodzaj architektury recyklingowej, a modne lofty można nazwać mieszkaniami z odzysku. Architektura cyrkularna nie jest jednak tak popularna, jaka mogłaby być. Mimo dążenia do ograniczenia zużycia surowców naturalnych i zmniejszenia ilości odpadów, wciąż niewiele obiektów architektonicznych projektuje się w sposób umożliwiający recykling ich elementów.
Wdrożenie architektury i budownictwa zgodnego z założeniami ekonomii cyrkularnej wymaga jeszcze czasu. Działania należy rozpocząć od budowania świadomości społecznej, edukacji, czy też zmian legislacyjnych. Pierwsze kroki zostały już wykonane, prowadzi się analizy cyklu życia budynku, a coraz więcej producentów wystawia deklaracje środowiskowe. Nadchodzi czas na ekobudowanie.
Źródła:
POLECAMY
Dom z klimatem - inteligentny i energooszczędny
Codziennie zużywamy energię potrzebną do działania urządzeń domowych jak i całego budynku.
Zadaniem konkursowym jest przedstawienie zagadnienia, które w kontekście ekobudownictwa wydaje się uczestnikom ważne i przyszłościowe.
Start Kampanii!
„Dom z klimatem” to dom, który nie zanieczyszcza powietrza, bo jest ogrzewany ekologicznym źródłem ciepła.
Startuje konkurs na projekt domu ekologicznego!
Zwycięzcy konkursu na najlepszy projekt wezmą udział w wyjeździe studyjnym, związanym z tematyką konkursu.
Spełnij marzenia o domu z klimatem
Na przestrzeni ostatnich kilku lat obserwujemy wzrost poziomu świadomości ekologicznej Polaków.
Rusza konkurs „Projekt z klimatem – konkurs dla Championów”
Ruszył konkurs dla projektantów, inwestorów i wykonawców obiektów wykorzystujących drewno jako element konstrukcyjny budynku.