Jeżeli dopiero planujesz budowę domu zadbaj o to, aby był on ekologiczny, zdrowy dla jego mieszkańców, miał odpowiednią izolacją termiczną, która zapewnia chłód latem i ciepło zimą. Zapewne ważne będzie także dla Ciebie aby Twój dom był szybki w realizacji, miał niskie zapotrzebowanie na energię i niskie koszty utrzymania. Te wszystkie cechy łączą w sobie nowoczesne, energooszczędne domy wykonane z drewna, które cieszą się coraz większą popularnością. 

Oszczędzaj czas

Technologie drewniane wykorzystywane współcześnie w budownictwie są bardzo zaawansowane i umożliwiają zbudowanie budynku w stanie surowym nawet w ciągu kilku dni. Takie tempo budowy możliwe jest dzięki prefabrykacji – czyli przygotowywaniu w fabryce gotowych elementów ściennych i stropowych, wyposażonych w okna i drzwi zewnętrzne. Prefabrykaty są dowożone na plac budowy i tam składane. Możliwe jest też przygotowanie fabryczne całych modułów, co jeszcze bardziej skraca czas montażu.

Oszczędzaj pieniądze 

Prefabrykowane budynki drewniane z uwagi na swoją specyfikę techniczną (szkielet drewniany wypełniony izolacją) posiadają zdecydowanie lepsze parametry termiczne od technologii murowanych. Uzyskuje się to dzięki niskiemu parametrowi przewodzenia ciepła jakie posiada drewno oraz dużej ilości izolacji w przegrodzie. Ponadto bryłę budynku kształtuje się z bardzo dużych, dokładnie wykonanych elementów (prefabrykatów). Wysoka jakość stosowanych materiałów oraz powyższe cechy technologiczne pozwalają z łatwością osiągać nawet wygórowane parametry, konieczne w obiektach niskoenergetycznych czy pasywnych. Niskie zapotrzebowanie domu na energię jest równoważne z niskimi kosztami ogrzewania.

Bądź ekologiczny

Drewno to materiał, który może zostać wykorzystany do budowy w formie nieznacznie przetworzonej, co wraz ze zdolnością wiązania dwutlenku węgla pozycjonuje go wśród najlepszych rozwiązań ekologicznych. Ekologia w budownictwie to przede wszystkim materiały bezpieczne dla środowiska i niewielka ilość energii potrzebnej do ich wytworzenia. .
 

Budynki wznoszone w technologii drewnianej cieszą się dużą popularnością u naszych zachodnich sąsiadów. Surowiec wykorzystywany jest tam nie tylko do budowy całorocznych domów jednorodzinnych, ale także przychodni, szkół i wieżowców. W Polsce domy z drewna stanowią jedynie niewielki odsetek wszystkich powstałych budynków. Związane z nimi obawy wynikają najczęściej z braku wiedzy i krążących wokół nich mitów, które należy obalić. 

Szlachetna tradycja

Konstrukcyjne właściwości drewna są znane i wykorzystywane od wieków. Także w Polsce do dziś można znaleźć ślady i pozostałości architektury drewnianej takie jak: stare kościoły, kładki i mosty. Jednym z najbardziej popularnych i słynących z obiektów archeologicznych miejscem w Polsce jest osada w Biskupinie. Jej powstanie datuje się na VIII w. p.n.e., a  stworzone rekonstrukcje sprawiają, że obecnie osada odwiedzana jest przez gości krajowych i zagranicznych. Międzynarodową sławę zyskały również kościoły w Jaworze i Świdnicy (tzw. Kościoły Pokoju) - należące do największych obiektów posiadających konstrukcję drewnianą szachulcową - wpisane na światową listę UNESCO . Podane przykłady stanowią jedynie zarys bogatego dziedzictwa Polski, jednocześnie doskonale uwidaczniają wytrzymałość i ponadczasowość konstrukcji drewnianych. 

Popularność drewnianych domów zaczęła maleć w pierwszej połowie XX w., kiedy to naturalny surowiec został sukcesywnie zastępowany cegłą i betonem. Powyższe materiały budziły większe zaufanie społeczne i przypisywane były „nowym” czasom i rozwojowi. Drewno zyskiwało negatywne konotacje, a szybko szerzące się (i krzywdzące) mity dotyczące jego łatwopalności czy wytrzymałości przetrwały do czasów obecnych. Głównie za sprawą popularnych w latach 90. „kanadyjczyków”, które nie spełniły stawianych przed nimi oczekiwań. Przywieziona z Zachodu technologia wymagała stosowania suchego drewna konstrukcyjnego o niezmiennych właściwościach oraz profesjonalnych firm budowlanych, specjalizujących się w konstrukcjach drewnianych. Firm takich było w ówczesnej Polsce niewiele, a wbudowywanie mokrego drewna, nie nadającego się do zastosowania w konstrukcjach, było powszechnym błędem.  Należy podkreślić, że większość stereotypów i wad przypisywanych drewnianej architekturze nie ma naukowych podstaw i wiąże się z nieznajomością aktualnych badań, raportów i testów dotyczących właściwości drewna konstrukcyjnego oraz zasad poprawnego projektowania i budowy obiektów drewnianych. 

Odporność ogniowa

Chcąc zmienić wizerunek technologii drewnianych, należy zacząć od zmiany sposobu myślenia i przyzwyczajeń. Drewno używane do budowy domów nie jest tym samym, które spala się w kominku czy ognisku. Drzewa przeznaczone do celów budowlanych są ścinane o odpowiedniej porze roku, a uzyskiwane z nich drewno musi być tak przygotowane, aby uzyskać odpowiednią wilgotność. Materiał przygotowany w tartaku zostaje poddany odpowiednim do potrzeb danego projektu obróbkom i zabezpieczeniu, celem podniesienia klasy reakcji na ogień (jeśli wymagana). Zarówno drewno konstrukcyjne, jak i materiały konstrukcyjne na jego bazie używane do budowy domów muszą spełniać wymagania norm dopuszczających je do wprowadzenia na rynek. Odporność ogniowa domów zbudowanych w nowoczesnej technologii drewnianej może wynieść aż 90-120 minut . Obudowa przegród nowoczesnymi płytami (GK, włóknowo-gipsowymi, cementowo – włóknowymi) w wielu przypadkach dodatkowo podnosi bezpieczeństwo pożarowe i wiąże się z zapewnieniem odporności ogniowej przegrody ponieważ drewno nie ma bezpośredniej styczności z ogniem.  
Jeśli jednak żywioł spotka na swej drodze nieobudowany element drewniany -  dojdzie do jego opalenia po obwodzie z pozostawieniem nienaruszonego rdzenia. Powoduje to, że nawet poddane działaniu ognia elementy drewniane są w stanie zachować pewną wytrzymałość – w przeciwieństwie do niezabezpieczonej stali, która poddana działaniu ognia bardzo szybko traci funkcje nośne.   

Właściwości akustyczne

Kolejną wątpliwość stanowią właściwości akustyczne drewnianych domów. Podobnie jak w przypadku odporności ogniowej i tutaj znaczącą rolę odgrywają zastosowane nowoczesne materiały izolacyjne. Szkielet wypełniony jest izolacją z wełny (mineralnej, szklanej, skalnej, drzewnej) gwarantując bardzo dobrą ochronę przed wysokimi dźwiękami, takimi jak piski czy skrzypienie. W przypadku niskich częstotliwości (np. chodzenie po stropie, dźwięki uderzeniowe) wymagane jest dodatkowe dociążenie przegrody. Taki zabieg nie jest ani trudny, ani kosztowny. Już kilkucentymetrowa betonowa wylewka dociąża strop, niwelując hałas. Wszystkie te rozwiązania czynią z konstrukcji szkieletowej cichą i komfortową przestrzeń.

Działanie czynników zewnętrznych 

Nagłe zjawiska pogodowe pojawiają się w naszym kraju z coraz większą częstotliwością, niosąc ze sobą awarie instalacji i zniszczenia domów. Wielu inwestorów uważa drewniane konstrukcje za zbyt nietrwałe, by poradziły sobie podczas wichury, podtopienia czy zalania. To jednak kolejny mit, wynikający z nieznajomości nowoczesnych technologii. Powtarzany stereotyp przekłada się niestety na małą popularność drewnianych domów szkieletowych w Polsce. Tymczasem wytrzymałość takich budynków w niczym nie odbiega od najpopularniejszych — murowanych. Drewniana konstrukcja okryta izolacją oraz płytami tworzy całość, która jest odporna na działanie sił natury i uszkodzenia mechaniczne. 

Technologia przyszłości

Nagłe zjawiska pogodowe pojawiają się w naszym kraju z coraz większą częstotliwością, niosąc ze sobą awarie instalacji i zniszczenia domów. Wielu inwestorów uważa drewniane konstrukcje za zbyt nietrwałe, by poradziły sobie podczas wichury, podtopienia czy zalania. To jednak kolejny mit, wynikający z nieznajomości nowoczesnych technologii. Powtarzany stereotyp przekłada się niestety na małą popularność drewnianych domów szkieletowych w Polsce. Tymczasem wytrzymałość takich budynków w niczym nie odbiega od najpopularniejszych — murowanych. Drewniana konstrukcja okryta izolacją oraz płytami tworzy całość, która jest odporna na działanie sił natury i uszkodzenia mechaniczne. 

Właściwe projektowanie, wykonawstwo i użytkowanie jest podstawą bezpiecznego i długotrwałego funkcjonowania obiektów o konstrukcji drewnianej. 

Celem Kampanii Dom z klimatem jest między innymi utrwalenie optymalnych warunków do budowy bezpiecznych domów drewnianych, a jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest upowszechnienie pakietu dobrych praktyk projektowych i wykonawczych w zakresie konstrukcji drewnianych. Spowoduje to, że i u nas obalone zostaną mity i budownictwo drewniane będzie cieszyło się powszechnie dobrą sławą – na podobieństwo innych państw, w których budownictwo to jest popularne, a zasady wiedzy technicznej w zakresie drewna są od dawna wypracowane i stosowane. Pamiętaj, że mity dotyczące konstrukcji drewnianych, wskazujące na ich nietrwałość czy brak bezpieczeństwa, w tym niewielkie bezpieczeństwo pożarowe, mają swoje podłoże w błędach procesu projektowego i wykonawczego oraz nieprawidłowościach użytkowania. Budynki produkowane i montowane przez profesjonalne firmy są bezpieczne – bo firmy te zachowują wszelkie zasady wiedzy technicznej.

Nie można za wszelką cenę dążyć do obniżania kosztów. „Taniej” na etapie projektowania i budowy bardzo często oznacza „drogo”, a czasem też „niebezpiecznie” na etapie użytkowania.

Dlatego - jeśli chcesz cieszyć się bez problemów swoim domem czy innym obiektem drewnianym przez długie lata:

• Zadbaj o kompletny projekt zawierający obliczenia elementów konstrukcyjnych oraz rozwiązania detali, wzmocnień czy stężeń 
  Projekt obiektu o konstrukcji drewnianej musi być opracowany przez jeden zespół projektowy, z zastosowaniem norm europejskich (Eurokodów) w wersji polskiej (PN-EN) i z przyjmowaniem parametrów wytrzymałościowych z aktualnych norm europejskich. Czasem projektant może próbować przekonywać, że projekt konstrukcji wykona producent/dostawca czy ktokolwiek inny później – nie przyjmuj takiego tłumaczenia. Gdy projektant nie chce wykonać kompletnego projektu, stosuje wycofane normy krajowe zamiast Eurokodów, podaje przybliżone parametry przekrojów bez podstawy w obliczeniach czy z góry dopuszcza „optymalizację” swoich rozwiązań na etapie realizacji – lepiej zmienić projektanta. Jeśli nie chcesz niemiłych niespodzianek (w postaci np. tarasu na który musisz wchodzić z pokoju po schodach do góry, niespasowanych elementów lub problemów z wysokością obiektu przekraczającą wymagania wskazane w warunkach zabudowy, czy planie zagospodarowania) – wymagaj opracowania KOMPLETNEGO projektu konstrukcyjnego PRZED złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę. Dobrze zastanów się, jak chcesz mieć rozplanowane funkcje swojego budynku aby nie zmieniać niczego na etapie realizacji. Na ustalanie funkcji użytkowych obiektu jest czas na etapie koncepcji, a nie na etapie budowy. Więcej informacji o wymaganiach projektowych znajdziesz w zakładkach „dom – przepisy, technologie, budowa” oraz „dla specjalistów”. 

• Zadbaj o wybór rzetelnego wykonawcy
  W przypadku budynków mieszkalnych optymalnym wyborem jest profesjonalny producent i dom prefabrykowany w zakładzie produkcyjnym, gdyż takie rozwiązanie pozwala na szybką i bezproblemową budowę. Materiały stosowane przy prefabrykacji spełniają wymagania przepisów prawa (więcej informacji w zakładkach „dom – przepisy, technologie, budowa” oraz „dla specjalistów”), a prefabrykacja zapewnia wysoką dokładność wykonawczą. Jeśli decydujesz się na budowę domu drewnianego nie prefabrykowanego czy budujesz inny obiekt drewniany pilnuj, aby wykonawca prowadził prace zgodnie z projektem. Zgodność musi być zachowana zarówno pod względem rozwiązań detali, jak i zastosowanych materiałów. Nie daj się przekonać, że wykonawca wie lepiej i zrobi „taniej” niż to wynika z projektu (nie zgadzaj się np. na zakup niecertyfikowanego, mokrego i niesortowanego wytrzymałościowo drewna, mimo że jest tańsze, zmniejszanie parametrów przekroju – czyli tzw „optymalizację”, zamianę rozwiązań połączeń czy stężeń z systemowych na wykonane według pomysłu własnego wykonawcy). Oczywiście jeśli wykonawca zauważy błąd w projekcie musisz wezwać projektanta do usunięcia błędu. Kontroluj instalatorów, którzy będą wykonywać prace po zakończeniu montażu konstrukcji, aby nie przecięli żadnego elementu konstrukcyjnego ani nie naruszyli szczelności obudowy konstrukcji (jeśli występuje).

• Gdy już zamieszkasz w swoim drewnianym domu lub zaczniesz użytkować inny obiekt o konstrukcji drewnianej (patrz też zakładka „utrzymanie budynków o konstrukcji drewnianej – wymagania i zasady”):

  • nie wykonuj żadnych przeróbek ani zmian, które naruszą konstrukcję lub obudowę czy zmienią schemat statyczny albo też zwiększą obciążenia;

  • jeśli planujesz przebudowę – zleć opracowanie projektu, nie daj się przekonać, że wystarczy nie zawierająca obliczeń „ekspertyza”;

  • kontroluj szczelność pokrycia i na bieżąco likwiduj ewentualne przecieki;

  • nie dopuszczaj do zmian wilgotności w stosunku do zakładanych w projekcie.

Opracowanie mgr inż. Ewa Ingeborga Kotwica