Drewniany budulec dominował w polskich miasteczkach i wsiach od zarania dziejów. Jeszcze w połowie XX wieku (zgodnie z danymi statystycznymi z 1957 roku) od 75% do 90% wiejskich budynków wykonanych było w technologii drewnianej. Najstarsze, zachowane w znacznej części w oryginalnej konstrukcji i formie, budowle całkowicie drewniane, mają kilkaset lat. Niemniej jednak z czasem budownictwo drewniane było wypierane przez cegłę, stal i żelbet, a budownictwo drewniane stało się mało popularne. W latach 70 XX w. podjęto próby przywrócenia budownictwa drewnianego – m.in. uruchomiono fabrykę domów drewnianych Stolbud, a dla dopuszczonego przez ITB systemu Stolbud 1 rozpoczęto opracowanie katalogu połączeń typowych. (vide Ekspertyza techniczna; Budownictwo drewniane w Polsce, E. Kotwica i inni). W latach 90 XX w. natomiast  zapoczątkowano wprowadzanie do Polski nowoczesnych technologii drewnianego budownictwa szkieletowego, bazujących  na doświadczeniach kanadyjskich i amerykańskich, skandynawskich, jak również niemieckich i austriackich. Wtedy, przez brak zachowania reżimów technologicznych, projektowych i wykonawczych, próba nie była do końca udana. Teraz jednak – zwłaszcza dzięki powstaniu sporej liczby profesjonalnych firm, oferujących domy prefabrykowane i zachowujących wszelkie zasady wiedzy technicznej – popularność domów drewnianych w Polsce wzrasta. Co ciekawe, Polska jest jednym z większych producentów domów szkieletowych z drewna w Europie – większość z nich jest jednak eksportowana.

Patrząc na rynek światowy można powiedzieć, że obecnie szkieletowe budownictwo drewniane cieszy się największą popularnością w Ameryce, gdzie szkielet drewniany stanowi zdecydowaną większość wznoszonych budynków mieszkalnych. Technologia ta jest tam stosowana nie tylko w przypadku małych domów, ale i rezydencji o powierzchni sięgającej kilkaset m2. Wśród krajów europejskich, stosujących technologię szkieletu drewnianego, dominują Niemcy i kraje skandynawskie.

Warto też pamiętać, że pod pojęciem drewnianego budownictwa szkieletowego kryją się różne technologie, które m.in. różnią się od siebie stopniem prefabrykacji - od domów wykonywanych całkowicie na budowie po gotowe moduły dostarczane nawet z częściowym wyposażeniem. Technologie różnią się też pod względem konstrukcji budynku oraz sposobu i czasu budowy. Obecny rynek oferuje też wiele rozwiązań nawiązujących do tradycyjnych domów wykonanych z bali. Oprócz konstrukcji zbudowanej z bali pełnych, to znaczy wykonanych z litego drewna, spotkać można bale klejone oraz konstrukcje warstwowe imitujące bale.

Opracowanie mgr inż. Ewa Ingeborga Kotwica

Czytaj więcej w zakładkach po prawej stronie:  
Przepisy - projekt   Przepisy – wykonawstwo   Porady   Technologie i Budowa   Nowoczesne domy drewniane

Architekci i konstruktorzy z całego świata prześcigają się w biciu rekordów wysokości drewnianych drapaczy chmur. 

Wielorodzinne budynki mieszkalne wykonane w technologii drewnianej są popularne między innymi w Kanadzie. Buduje się  budynki wykonane w technologii szkieletu drewnianego, popularność zyskują również  konstrukcie z tzw. drewna masywnego (płyt i modułów). Elementy składowe tych budynków w większości wykonywane i prefabrykowane są w specjalistycznych zakładach, a nie na placu budowy. W Kanadzie i wielu innych krajach budownictwo drewniane kojarzone jest z budownictwem ekologicznym, przyjaznym dla środowiska i klimatu.  Zarówno w Ameryce Północnej, jak i w Europie coraz większą wagę przywiązuje się do kwestii związanych ze zrównoważonym budownictwem i wpływem na środowisko tego sektora gospodarki. Wzrost wykorzystania drewna w budownictwie jest uznawany za szansę na ograniczenie emisji CO2 do atmosfery i istotny element walki ze zmianami klimatu.

Fot. budynek Le Kaméléon – Kanada, Quebec
Le Kaméléon to budynek wielorodzinny, położony w centrum Quebecu, w którym znajduje się 70 mieszkań. Budynek posiada konstrukcję hybrydową, częściowo drewnianą. Istotnym środowiskowym aspektem jest również to, że drewno użyte do budowy pochodzi z okolic Quebecu, co przekłada się na niski ślad węglowy budynku.

W Polsce również powstają już tego typu inwestycje.  Nie możemy się co prawda jeszcze pochwalić wysokimi obiektami drewnianymi, niemniej jednak coraz odważniej buduje się budynki mieszkalne kilkukondygnacyjne (np. osiedle w Bielsku Podlaskim, w którym znajduje się 48 mieszkań). 

Opracowanie mgr inż. Ewa Ingeborga Kotwica

Czytaj więcej w zakładkach po prawej stronie: 
Podstawowe zasady    Realizacje
 

W Polsce z roku na rok powstaje coraz więcej prefabrykowanych budynków użyteczności publicznej opartych na szkielecie drewnianym. Od lat 90. XX w. zaczęto też na większą skalę niż wcześniej budowy obiektów sportowych, handlowych, przemysłowych i innych z wykorzystaniem drewna klejonego. Budownictwo drewniane jest dobrym rozwiązaniem nie tylko dla inwestorów prywatnych, którzy w trosce o własny komfort chcą budować w sposób ekologiczny i energooszczędny. Doceniają je także przedstawiciele samorządów, dla których dużym atutem technologii prefabrykowanej jest krótki czas inwestycji. Coraz większy nacisk podczas realizacji obiektów użyteczności publicznej kładzie się również na poszanowanie środowiska naturalnego. Liczy się efektywność technologii budowlanej, ale także materiały na których ona bazuje.

Fot. 2 Żłobek w Halinowie, Zbiory SEDG

Największy w Polsce obiekt edukacyjny zrealizowany został w Gdańsku. Kompleks szkolny ma powierzchnię 9000 m2. Są to 3 obiekty, w tym sala gimnastyczna z umiejscowioną pod nią aulą na 300 osób. Oprócz sali gimnastycznej budynki powstały całkowicie w technologii drewnianej. Do placówki uczęszcza 100 przedszkolaków i 750 uczniów klas I-VIII.

Fot. 3 „Myk i promyk” – Samorządowe przedszkole nr 2 w Kościanie

Samorządowe przedszkole w Kościanie to przykład stworzenia przestrzeni dla rozwoju małych dzieci w trosce zdrowie oraz wysoki komfort. Budynek wykonano w standardzie pasywnym, co znacząco zmniejsza zużycie energii, a montaż odnawialnych źródeł energii, takich jak instalacja fotowoltaiczna oraz pompa ciepła znacząco zmniejszyło rachunki za energię elektryczną oraz ogrzewanie. Inwestorzy zdecydowali się również na stworzenie specjalnej ścieżki edukacyjnej.

Fot. 4 Przedszkole publiczne nr 6 "KIDO"

Publiczne przedszkole nr. 6 KIDO w Aleksandrowie Łódzkim, jest budynkiem wykonanym z prefabrykowanej konstrukcji z płyt z drewna klejonego krzyżowo, tworząc przyjazną i bezpieczną dla użytkownika przestrzeń.

Fot. 5 Zespół Kształcenia i Wychowania w Stężycy

Zespół Kształcenia i Wychowania w Stężycy otrzymał specjalną nagrodę na funkcjonalność i niskie zużycie energii z zastosowaniem materiałów o niskim śladzie węglowym. Konstrukcję trzykondygnacyjnego budynku wzniesiono przy użyciu prefabrykowanego szkieletu drewnianego. Obiekt charakteryzuje się zwartą bryłą, a ocieplenie ścian wełną drzewną znacząco ogranicza straty ciepła.

Opracowanie mgr inż. Ewa Ingeborga Kotwica

*Fot. 1 Szkoła w Gdańsku, Zbiory SEDG

Czytaj więcej w zakładkach po prawej stronie: 
Utrzymanie budynków - wymagania i zasady

Wymagania  stawiane projektowaniu i wykonawstwu konstrukcji drewnianych nie różnią się od stawianych innym rodzajom budownictwa. Istotne jest jednak rzetelne podchodzenie do wykonywanych czynności. W załączonych po prawej stronie zakładkach skrótowo przedstawiono wymagania, które powinny być spełnione na poszczególnych etapach (projekt, wykonawstwo, produkcja) aby można było mówić o bezpiecznym i trwałym budownictwie drewnianym. Ekologiczne budownictwo drewniane, niezwykle popularne w innych krajach, zasługuje na to, aby i u nas miało mocną pozycję.

Jak już wspomniano w zakładce „Dom, przepisy, technologie, budowa” – nowe  prawo budowlane przyzwala (od 19.09.2020 r.), aby do pozwolenia na budowę przedkładać projekt nie zawierający obliczeń. Mimo to warto opracować kompleksowy projekt z obliczeniami przed etapem ubiegania się o pozwolenie na budowę, gdyż ma to niebagatelny wpływ na bezpieczeństwo konstrukcji – a tym samym całego obiektu. Należy dążyć do ustalenia z inwestorem koncepcji na odpowiednim etapie prac projektowych i zapobiegać jej zmianom na etapie wykonawstwa. Zasadą budowy budynków drewnianych jest przestrzeganie ogólnie przyjętej kolejności:
Inwestor określa swoje potrzeby i oczekiwania → koncepcja → uzgodnienie koncepcji z inwestorem i naniesienie ewentualnych poprawek → kompletny projekt architektoniczny i konstrukcyjny (w tym wykonawczy) oraz projekty branżowe → pozwolenie na budowę → realizacja zgodna z opracowanym projektem. 

Wszelkie zmiany dotyczące funkcji użytkowych należy określić najpóźniej na etapie projektu architektonicznego i konstrukcyjnego. Przestrzeganie tych zasad zapewnia niezmienność parametrów termicznych/i sprzyja szybkiej budowie domu. 

Opracowanie mgr inż. Ewa Ingeborga Kotwica

Czytaj więcej w zakładkach:

Projekt     Wykonastwo     Bezpieczeństwo pożarowe       Materiał szkoleniowy